در راه رسیدن به خوشبختی عملکرد افراد تفاوت های فروانی با یکدیگر دارد و هر کسی راهی را برای رسیدن به این گمشده طی می کند , اما بعضی به مقصود خود میرسند و بعضی نیز هر گز نمی توانند تا آخر راه دوام بیاورند و در نتیجه شکست میخورند .
عده ای برای موفق شدن به دنبال کسب ثروت میروند و عده ای به دنبال کسب مقام و عده ای دیگر نیز به دنبال کسب شهرت میروند و هر کدام به خیال خود بهترین راه را برای رسیدن به خوشبختی انتخاب می کنند و به سختی در راه رسیدن به هدفشان تلاش می کنند .
شهرت , امروزه یکی از وسائلی است که به نظر عده ای میتواند انسان را تا انتهای جاده خوشبختی برساند و برای بدست آوردن شهرت دست به هر کاری میزنند از لباس های متفاوت با رنگ های خیره کننده وماشین های قرمز و زردگرفته تا مسب مقام و منزلت اجتماعی و .... ,فقط با این قصد و نیت که توجه همه را به خود جلب کنند و مشهور شوند در حالیکه در تعالیم ما این افراد نه تنها با این اعمال به خوشبختی نمیرسند بلکه طبق فرموده امام صا دق علیه السلام باعث رسوایی خود در جامعه میشوند:
(امام صادق علیه السلام:(کفی بالمرء خزیا أن یلبس ثوباً یشهّره أو یرکب دابه تشهره؛ برای خواری شخص همین بس که جامه ای بپوشد یا بر مرکبی بنشیند که او را انگشت نما سازد)(بحار ج67 ص271)
شهرت های ماندگار
دیدگاه آیات الهی در مورد کسب شهرت اینگونه است که آیات الهی هر شهرتی را مذموم نمیدانند بلکه در آیاتی متعدد انسان ها را دعوت کرده است که با کارهای نیک و همچنین اخلاص در کارها سعی کنید نام نیک از خود به یادگار بگذارید و در جامعه به نحوی زندگی کنید که خوبی های شما شهرت عام و خاص باشد.
همچنین این نکته را خاطر نشان می کند که شما به قضاوت های دیگران در مورد خودتان اهمیت بدهید و کاری کنید که مردم به نیکی از شما یاد کنند .
و این مسئله یکی از سنت های الهی است که نام و منزلت کسانی را که اعمالشان فقط رنگ و بوی خدایی دارد و اعمال را خالصانه و فقط به نیت تقرب به خداوند انجام میدهند را شهره عام و خاص کند و این شهرت نیز فقط با ایمان و تقوا و اخلاص در افعال و کارهای انسان به وجود می آید .
آیات الهی یکی از نمونه های بارز این نوع از شهرت را حضرت ابراهیم معرفی می کند که در موقع دعا از خداوند متعال داشتن نام نیک در بین مردم را در خواست می کند و میفرماید:
(وَاجْعَل لِّی لِسَانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ: و براى من نام و یاد نیک در میان آیندگان قرار ده)( الشعراء : 84)
که خداوند متعال نیز دعای حضرت ابراهیم را در سوره مریم به اجابت رسانید و فرمود:
(وَوَهَبْنَا لَهُم مِّن رَّحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا: و از رحمت خویش به ایشان بخشیدیم و براى آنان [در میان مردم] نام نیکو و آوازه بلند نهادیم.)( مریم : 50)
همچنین شهرت به سبب اعمال پسندیده را خداوند یکی از نعمت هایی می داند که به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله )عطا کرده است آنجا که در سوره انشراح می فرماید :
(وَرَفَعْنَا لَکَ ذِکْرَکَ: و نامت را براى تو بالا بردیم ) (انشراح 4)
در قرآن، به درود و صلوات بر پیامبرش فرمان داده است: (إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیماً : خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود مىفرستند. اى کسانى که ایمان آوردهاید، بر او درود فرستید و به فرمانش بخوبى گردن نهید.)( الأحزاب : 56)
نام او را در بسیارى از آیات در کنار نام خودش آورد است: (وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ احْذَرُوا فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما عَلى رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبینُ : و اطاعت خدا و اطاعت پیامبر کنید و [از گناهان] برحذر باشید، پس اگر روى گرداندید، بدانید که بر عهده پیامبر ما، فقط رساندن [پیامِ] آشکار است.)( المائدة : 92)
در اذان، شهادت به رسالت او را در کنار شهادت به وحدانیّت خودش قرار داده است. «اشهد أن لا اله الاّ اللّه و اشهد انّ محمّداً رسول اللّه» و در تشهد هر نماز، نیز این شهادتین را تکرار کرده است.
شهرت های فانی
اما در مقابل شهرت های ماندگار اگر انسان خواهان شهرتی باشد که به سبب فساد و تباهی و ریا و دوری از خداوند متعال بدست می آید این شهرت تنها وسیله ای برای شکست او در زندگی و رسیدن به دره هلاکت و بد بختی است که در اینجا گوشه ای از سخنان گوهر بار استاد اخلاق و عرفان ملا احمد نراقی را در کتاب شریف معراج السعاده نقل می کنیم :
(بدان که حبّ جاه و شهرت، از مهلکات عظیمه، و طالب آن، طالب آفات دنیویّه و اخرویّه است و کسى که اسم او مشهور و آوازه او بلند شد، کم مىشود که دنیا و آخرت او سالم بماند، مگر کسى را که خداوند عالم به حکمت کامله خود به جهت نشر احکام دین برگزیده باشد. و از این جهت است که اخبار و آیات در مذمّت آن بىشمار وارد گردیده. خداوند عالم - جلّ شأنه - مىفرماید:
ِ(تلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ: آن خانه برتر و والاى آخرت را از آن کسانى قرار مىدهیم که در روى زمین اراده برترى و تسلط (بر دیگران) و فساد و تباهى ندارند، و سرانجام ( نیک) از آن پرهیزگاران است .)( القصص آیه ( 83
و دیگر مىفرماید: « مَنْ کانَ یُریدُ الْحَیوه الدَّنْیا وَ زینَتَها نُوَفِّ الَیْهِمْ اعْمالَهُمْ فیها وَ هُمْ فیها لا یُبْخَسُونَ اوُلئِکَ الَّذینَ لَیْسَ لَهُمْ فِى الْأخِرَه الا النَّارُ.)( هود : 15) خلاصه معنى آنکه: «هر که بوده باشد که طالب باشد زندگانى دنیا را و آرایش و زینت آن را، که از آن جمله جاه و منصب است، به ایشان مىرسانیم در دنیا پاداش سعیهاى ایشان را و ایشاناند که نیست در آخرت از براى ایشان مگر آتش.( معراج السعاده - ملا احمد نراقی، ص 421)
وچه بسیارند کسانى که در تهیه مسکن، مرکب، لباس، کلام، ازدواج و نام گذارى فرزند، کارى مىکنند که در جامعه نمودى داشته باشند و مردم متوجّه آنان شوند که به فرموده روایت این افراد اراده برترى در زمین دارند و از بهشت محرومند.(تفسیرنور)
به امید روزی که نام ما به وسیله اعمال نیک و فرزندان صالح و باقیات الصالحاتی که از خود به یادگار می گذاریم در تاریخ جاودانه بماند و همه مردم از ما به نیکی یاد کنند .
نویسنده:امین ادریسی
