زرنگی این روزها به یکی از ویژگی های خوب تبدیل شده است که همه سعی می کنند به هر نحوی شده این ویژگی را بدست بیاورند, اصلا وقتی میخواهند از شخصی تعریف کنند یکی از ویژگی هایی که زود تر از بقیه ویژگی ها به ذهن مردم می آید این است که فلانی خیلی آدم زرنگی است و میتواند در هر زمان و مکانی گلیم خودرا از آب بیرون بکشد.
اما زیرکی میتواند دو معنا داشته باشد: یکی اینکه گاهی زرنگی به هوش و استعداد افراد برای انجام کارهای زندگی گفته میشود یعنی از استعداد های زیادی برخوردارهستند که دست به هر کاری میزند میتواندآن کار را به نحو احسن به پایان برساند و گاهی هم در فکر بعضی ها به معنای رعایت نکردن حقوق دیگران و با نگاه کلی رعایت نکردن قانون است .
نمونه های زیادی را در پیرامون خود میتوانیم برای قسم دوم پیدا کنیم که افراد با اینکه کارشان کاملا خلاف قانون و اخلاق و عرف است باز به انجام دادن آن کار به چشم زرنگی نگاه می کنند :
1)دست به هر گناهی میزنند و فکر می کنند انجام گناهان مختلف زرنگی است :
(وَ تَرى کَثیراً مِنْهُمْ یُسارِعُونَ فِی الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ أَکْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما کانُوا یَعْمَلُونَ :و بسیارى از آنان را مىبینى که در گناه و تعدّى و حرامخوارى خود شتاب مىکنند. واقعاً چه اعمال بدى انجام مىدادند.( المائدة : 62)
2)خود را بی دین و مذهب میخوانند و فکر می کنند زرنگ هستند :
)یا أَیُّهَا الرَّسُولُ لا یَحْزُنْکَ الَّذینَ یُسارِعُونَ فِی الْکُفْر:اى پیامبر، کسانى که در کفر شتاب مىورزند، تو را غمگین نسازند)( المائدة : 41)
3)با دشمنان هم دست میشوند و و خود را زرنگ مینامند :
)فَتَرَى الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ یُسارِعُونَ فیهِم: مىبینى کسانى که در دلهایشان بیمارى است، در [دوستى] با آنان (دشمنان)شتاب مىورزند. ( المائدة : 52)
4)در خریدو فروش کم فروشی و تقلب می کنند و به زرنگ بودن خودشان افتخار می کنند :
)وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدینَ : و از ارزش اموال مردم مکاهید و در زمین سر به فساد برمدارید.( الشعراء : 183)
5)دروغ می گویند و فکر می کنند زرنگی به دروغ گفتن است .
6)ربا میدهند و ربا می خورند و افتخار می کنند که انسان زرنگی هستند :
(وَ أَخْذِهِمُ الرِّبَوا وَ قَدْ نُهُوا عَنْهُ وَ أَکْلِهِمْ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ: و [به سبب] رباگرفتنشان -با آنکه از آن نهى شده بودند- و به ناروا مال مردم خوردنشان.( النساء : 161)
و بسیاری از کارهای دیگر که تا ساعت ها میتوانیم انها را به شماره در بیاوریم ,اما به راستی اسم این کارها زرنگی است و به این آدم ها که به هر قیمتی میخواهند به اهداف خود برسند میشود گفت آدم زرنگ؟
این در حالی است که در تعالیم اسلامی هم یکی از مهمترین ویژگی انسان های موفق زرنگ بودبیان شده است اما زرنگ بودن معنا و مفهوم دیگری دارد که در ادامه بیان می شود .
در مطالعه نسخه هایی طلایی قرآن کریم در می یابیم که خداوند متعال وقتی ویژگی بندگان موفق و مومن خود را بیان می کند هیچ کدام از موارد بالا را جزء زرنگی های این افراد بیان نمی کند و بالعکس زرنگی انسان های موفق را در مسائل دیگر معرفی می کند .
انسان های موفق و بندگان ویژه خداوند متعال انسان های زیرک و زرنگی هستند اما زیرکی و زرنگی آنها رنگ و بوی خاصی دارد و با زرنگی هایی که بعضا در میان ما رواج دارد کاملا فرق دارد .
1)زرنگ هستند اما در انجام کارهای خیر :
(أُولئِکَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ هُمْ لَها سابِقُونَ : آنانند که در کارهاى نیک شتاب مىورزند و آنانند که در انجام آنها سبقت مىجویند.( المؤمنون : 61)
2)زرنگ هستند اما در عبادت خداوند متعال :
ُ( إِنَّهُمْ کانُوا یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ یَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ کانُوا لَنا خاشِعین:آنان در کارهاى نیک شتاب مىنمودند و ما را از روى رغبت و بیم مىخواندند و در برابر ما فروتن بودند.(الأنبیاء : 90)
3)زرنگ هستند اما در فرار از صحنه گناه :
(وَ اسْتَبَقَا الْبابَ وَ قَدَّتْ قَمیصَهُ مِنْ دُبُرٍ وَ أَلْفَیا سَیِّدَها لَدَى الْبابِ قالَتْ ما جَزاءُ مَنْ أَرادَ بِأَهْلِکَ سُوءاً إِلاَّ أَنْ یُسْجَنَ أَوْ عَذابٌ أَلیم و آن دو به سوى در بر یکدیگر سبقت گرفتند، و [آن زن] پیراهن او را از پشت بدرید و در آستانه در آقاى آن زن را یافتند. زن گفت: «کیفر کسى که قصد بد به خانواده تو کرده چیست؟ جز اینکه زندانى یا [دچار] عذابى دردناک شود.( یوسف : 25)
آری در وقتی که شاید عده ای انجام گناه را یک افتخار برای خود بدانند وآن را یک نوع زرنگی معرفی کنند این بندگان زرنگی را در آن می بینند که هر چه سریعتر از صحنه گناه و فساد دور شوند و برای دور شدن از این صحنه همه سعی و تلاش خود را بکار می گیرند .
این سوال که( زرنگ ترین مردم چه کسانی هستند)در طول تاریخ یکی از مهمترین سوالاتی بوده است که بارها از حضرات معصومین پرسیدهشده است و امامان معصوم نیز در مواقع مختلف به بیان صفات و ویژگی های انسان های زرنگ و زیرک پرداخته اند .
زرنگ ترین مردم از منظر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)
برای مثال همین سوال را از وجود مبارک رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) کردند که به نظر شما زیرکترین مردم چه کسی است و حضرت در پاسخ فرمودند:
(زیرک ترین زیرکان کسی است که از نفس خود حساب بکشد و برای پس از مرک کار کند و احمق ترین مردم کسی است که خود را پیرو نفس خویش گرداند و از خدا هم آرزو ها داشته باشد )(بحار الانوار ج 77 ص 115)
همچنین امیرالمومنین علی (علیه السلام) در بیان معنای زیرکی این گونه میفرمایند :
(زیرک کسی است که امروز او از دیروزش یهتر باشد و نکوهش را از خود باز دارد )(غررالحکم: 11139)
خلاصه کلام اینکه زرنگی یکی از بارزترین ویژگی های انسان های موفق است ,حال انتخاب با شما است که کدام گروه از زرنگی ها را انتخاب کنید: زرنگی هایی که میتواند انسان را تو اوج بالا ببرد و یا زرنگی هایی که باعث میشود انسان به ته دره سقوط کند .
نویسنده:امین ادریسی
